Văn hóa doanh nghiệp năm 2026 đang tái định hình mạnh mẽ dưới tác động của công nghệ và biến động thị trường.
4 xu hướng dẫn dắt văn hóa doanh nghiệp 2026
Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu đang vận động không ngừng với những biến số khó lường của thời đại VUCA, văn hóa doanh nghiệp không còn đơn thuần là giá trị tinh thần hay khẩu hiệu treo tường.
Bước sang năm 2026, văn hóa tổ chức đã trở thành một năng lực cạnh tranh cốt lõi, một vũ khí chiến lược quyết định sự tồn vong và thịnh vượng của doanh nghiệp. Những dòng chảy ngầm đang định hình lại cách thức làm việc, tư duy và tương tác đòi hỏi các nhà lãnh đạo phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về cả tâm thế lẫn chiến lược.
Ông Lê Quang Vũ, CEO Blue C chỉ ra bốn xu hướng chủ đạo được dự báo sẽ dẫn dắt và định hình văn hóa doanh nghiệp trong năm 2026, mở ra những hướng đi mới cho công cuộc quản trị và phát triển nguồn nhân lực.
Một là biến học tập chủ động thành năng lực cạnh tranh cốt lõi.
Thế giới hiện nay chứng kiến vòng đời tri thức ngày càng ngắn. Những kiến thức hay kỹ năng từng tạo ra thành công có thể nhanh chóng trở nên lỗi thời. Bối cảnh này đòi hỏi doanh nghiệp và lực lượng lao động duy trì trạng thái học hỏi liên tục để thích ứng, đổi mới và tối ưu hóa phương thức vận hành. Học tập không còn là hoạt động bổ trợ mà trở thành trung tâm của văn hóa doanh nghiệp.
Khảo sát CCMM 2025 của Blue C cho thấy hơn 40,4% doanh nghiệp đặt mục tiêu xây dựng mô hình tổ chức học tập trong năm tiếp theo. Diễn đàn Kinh tế thế giới dự báo 39% kỹ năng cốt lõi của lực lượng lao động sẽ thay đổi trước năm 2030, trong khi 63% nhà tuyển dụng đánh giá khoảng cách kỹ năng là rào cản lớn của chuyển đổi kinh doanh.
Nhu cầu học tập hiện đại không chỉ hướng đến nâng cao năng lực cá nhân mà còn định hình lại hành vi và tư duy vận hành của cả tổ chức. Người lao động cần rèn luyện khả năng buông bỏ mô thức cũ, tiếp thu kiến thức mới và đón nhận ý tưởng đột phá.
Theo báo cáo Future of Jobs 2025, tư duy phản biện, năng lực thích ứng, khả năng lãnh đạo và tạo ảnh hưởng xã hội tiếp tục là nhóm kỹ năng thiết yếu. Song song đó, năng lực công nghệ như AI, Big Data và an ninh mạng được dự báo sử dụng ngày càng rộng rãi.
Sự kết hợp giữa kỹ năng tư duy hành vi và kỹ năng công nghệ đang định hình tiêu chuẩn mới. Người lao động cần thành thạo công cụ nhưng cũng phải giữ vững năng lực phán đoán và trách nhiệm kiểm chứng. Yêu cầu về sử dụng AI đã chuyển từ mức “biết dùng” sang mức “thành thạo và linh hoạt” trong quá trình cộng tác với máy móc.
Hai là thiết lập chuẩn mực đạo đức trong kỷ nguyên cộng tác với AI.
Nếu giai đoạn 2023 – 2025 là thời điểm doanh nghiệp thử nghiệm AI thì năm 2026 đánh dấu bước chuyển sang giai đoạn chuẩn hóa. AI trở thành yếu tố quen thuộc trong các quy trình vận hành. Việt Nam cũng bước vào giai đoạn hoàn thiện hành lang pháp lý nhằm bảo đảm an toàn, đạo đức và tạo điều kiện cho đổi mới.
Điều này đặt ra yêu cầu về xây dựng chuẩn mực đạo đức AI trong từng hành vi và quy trình nội bộ. UNESCO nhấn mạnh nguyên tắc Trách nhiệm và Giải trình, theo đó phải có con người hoặc tổ chức chịu trách nhiệm cuối cùng cho mọi kết quả AI tạo ra.
Báo cáo KPMG chỉ ra một nửa nhân viên thường xuyên dựa vào AI để làm việc, 43% thừa nhận khó hoàn thành nhiệm vụ nếu không có công nghệ hỗ trợ. Điều đáng lo là 66% nhân viên chấp nhận kết quả AI mà không kiểm chứng.
Đạo đức AI không thể tồn tại chỉ trên văn bản. Doanh nghiệp cần thiết lập chuẩn hành vi, đào tạo nhân viên hiểu cách sử dụng, nhận biết rủi ro và bảo vệ quyền lợi của mình. Trọng tâm của đào tạo không chỉ là hướng dẫn công cụ mà là hình thành tư duy đúng đắn, hiểu rõ việc AI không thể thay thế tư duy con người. Khi nhận thức đúng được thiết lập, văn hóa đổi mới trở nên bền vững hơn với sự cân bằng giữa tốc độ thích ứng và cơ chế kiểm soát rủi ro.
Ba là giải bài toán cân bằng giữa sự ổn định và tính linh hoạt.
Doanh nghiệp năm 2026 đối diện yêu cầu vừa phải linh hoạt trước biến động, vừa phải bảo đảm sự ổn định cần thiết cho lực lượng lao động. Trong khi 85% lãnh đạo đánh giá tổ chức cần linh hoạt hơn thì 75% nhân viên mong muốn sự ổn định. Khoảng hai phần ba nhân sự cảm thấy quá tải trước tốc độ thay đổi của công việc.
Deloitte cho biết 72% tổ chức nhận thức tầm quan trọng của sự cân bằng này nhưng chỉ 39% triển khai được giải pháp thực tế. Các điểm neo văn hóa truyền thống đang dần mất tác dụng khi công việc ngày càng mang tính liên phòng ban. 81% lãnh đạo thừa nhận nhiệm vụ ngày nay không còn gói gọn trong mô tả công việc và 71% nhân viên đang đảm nhiệm những nhiệm vụ vượt ra khỏi phạm vi chính thức.
Doanh nghiệp cần củng cố giá trị cốt lõi nhằm tạo điểm tựa tâm lý ổn định, đồng thời thiết kế cấu trúc linh hoạt để phản ứng nhanh với biến động. Khi nền tảng văn hóa rõ ràng, các quyết định phân quyền mới có thể diễn ra nhất quán và hiệu quả.
Bốn là đưa đổi mới sáng tạo trở thành thói quen thường nhật.
Tại nhiều doanh nghiệp, đổi mới sáng tạo vẫn được hiểu như hoạt động mang tính đột phá hoặc dự án quy mô lớn. Tuy nhiên, bản chất của đổi mới có thể xuất hiện từ những điều nhỏ nhất trong vận hành và phối hợp nội bộ.
Giai đoạn tăng trưởng nhanh của kinh tế Việt Nam đòi hỏi doanh nghiệp đưa đổi mới vào tầng sâu văn hóa, xem đây là thói quen thường nhật chứ không phải hoạt động theo phong trào. Rào cản lớn nhất không đến từ thiếu ý tưởng mà từ tâm lý phòng thủ trong thời đại BANI, nơi con người dễ sợ sai, sợ đánh giá, sợ trách nhiệm.
Vì vậy, doanh nghiệp cần khuyến khích đề xuất cải tiến, thử nghiệm nhanh, chia sẻ bài học thành công lẫn thất bại trong phạm vi an toàn. Sự ghi nhận nhất quán giúp lan tỏa năng lượng sáng tạo và hình thành hệ sinh thái đổi mới vững chắc.
Chiến lược hành động cho doanh nghiệp
Để hiện thực hóa các xu hướng trên, CEO Blue C đề xuất ba ưu tiên chiến lược cho doanh nghiệp.
Một là xây dựng hệ thống học tập linh hoạt gắn liền với chiến lược kinh doanh và chuyển đổi số. Việc học cần diễn ra liên tục ngay trong dòng công việc. An toàn tâm lý là điều kiện bắt buộc để nhân viên sẵn sàng thử nghiệm cách tiếp cận mới.
Hai là thiết lập bộ quy tắc sử dụng AI trong nội bộ. Nguyên tắc con người chịu trách nhiệm cuối cùng phải được xác lập rõ ràng. Doanh nghiệp cần triển khai đào tạo về đạo đức AI và thúc đẩy minh bạch trong mọi quyết định có yếu tố công nghệ.
Ba là củng cố nền tảng văn hóa cốt lõi và thiết kế cơ chế làm việc linh hoạt. Khi cấu trúc tổ chức biến đổi nhanh, giá trị văn hóa đóng vai trò kim chỉ nam, giúp quyết định ở từng cấp độ diễn ra nhất quán. Việc phân quyền hợp lý và linh hoạt về tổ chức nguồn lực giúp doanh nghiệp vừa thích ứng nhanh vừa duy trì sự ổn định cần thiết.
Theo The Leader
