Chuyển đổi số, trí tuệ nhân tạo (AI) không còn là một công cụ phụ trợ mà nó đang thay đổi cách chúng ta tư duy, học tập và làm việc.
Trong một chia sẻ gần đây, Giáo sư Hồ Phạm Minh Nhật (Đại học Texas, Hoa Kỳ) – Nhà sáng lập & CEO Trivita AI, Cố vấn chiến lược AI và R&D cho doanh nghiệp Việt Nam cho rằng: Một tấm bằng về AI trong tương lai sẽ không đủ, hãy mở rộng tri thức ra ngoài giới hạn kỹ thuật, vì chỉ khi hiểu sâu lĩnh vực ứng dụng, AI mới thực sự có ý nghĩa.
Báo cáo Future of Jobs 2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới cho thấy gần 40% kỹ năng cốt lõi của người lao động sẽ thay đổi vào năm 2030. Điều này có nghĩa: kỹ năng liên ngành – đặc biệt là khả năng kết hợp giữa kỹ thuật và hiểu biết chuyên môn – sẽ trở thành lợi thế cạnh tranh cốt lõi của thế hệ nhân lực mới.
“AI là nghề có tốc độ phát triển nhanh nhất, nhưng một kỹ sư AI giỏi không chỉ biết lập trình. Họ cần hiểu y học nếu muốn làm AI cho ngành y, hiểu hành vi nếu ứng dụng trong tâm lý học, hay hiểu chính sách công nếu làm việc trong lĩnh vực quản trị”, Giáo sư Nhật chia sẻ.
Thực tế tuyển dụng cũng đã thay đổi. Dữ liệu từ LinkedIn và các phân tích nền tảng tuyển dụng cho thấy các vị trí kết hợp giữa nền tảng kỹ thuật và hiểu biết ngành nghề tăng trưởng nhanh hơn so với các vị trí chỉ thuần kỹ thuật. Nhà tuyển dụng hiện tìm kiếm những ứng viên biết áp dụng AI để giải quyết vấn đề thực tiễn trong y tế, chính sách công, tài chính hay giáo dục thay vì chỉ biết lập trình rời rạc.
Trong khi đó, doanh nghiệp là nơi mà sự chuyển đổi diễn ra nhanh nhất. Nhiều nghiên cứu của McKinsey chỉ ra rằng nhân viên thường sẵn sàng ứng dụng AI hơn so với nhận thức của lãnh đạo, và công ty có chương trình “upskilling” mạnh sẽ quản lý tốt hơn quãng chuyển đổi này. Upskilling không còn là lựa chọn thứ yếu, đó là chiến lược sống còn để giữ năng lực cạnh tranh.
Việt Nam đang có tiềm năng lớn về nhân lực trẻ và tinh thần học hỏi, nhưng cũng đối mặt với thách thức thiếu hụt kỹ năng số và chuyên môn ứng dụng. Nếu đào tạo AI chỉ dừng ở kỹ thuật, chúng ta sẽ thiếu những chuyên gia có khả năng kết nối công nghệ với thực tiễn.
Theo Giáo sư Hồ Phạm Minh Nhật, để không bị cuốn vào làn sóng công nghệ mà vẫn giữ được năng lực sáng tạo và định hướng phát triển nghề nghiệp dài hạn, người trẻ cần chủ động rèn luyện ba điều sau: Thứ nhất, học AI như một hệ sinh thái – không chỉ là lập trình. AI không dừng lại ở thuật toán hay ngôn ngữ lập trình. Phía sau mỗi mô hình là tư duy thống kê, dữ liệu và đạo đức. Người học cần hiểu rõ AI giải quyết vấn đề gì cho xã hội, thay vì chỉ chăm chăm vào độ chính xác của mô hình.
Thứ hai, mở rộng tri thức ra ngoài kỹ thuật. Một kỹ sư AI giỏi phải biết “nói cùng ngôn ngữ” với bác sĩ, nhà kinh tế hay chuyên gia giáo dục. Mỗi lĩnh vực bạn hiểu thêm là một hướng ứng dụng mới. Chính năng lực kết nối liên ngành sẽ giúp bạn trở thành chuyên gia AI khác biệt.
Thứ ba, học để nghiên cứu – không chỉ để đi làm. Trong lĩnh vực AI, kiến thức có thể lỗi thời chỉ sau vài tháng. Người học cần rèn tư duy nghiên cứu, biết cách đặt câu hỏi và khám phá tri thức mới. Khi hiểu cách tự học và cập nhật, bạn sẽ không bao giờ bị bỏ lại phía sau trong thế giới vận hành bởi AI.
Theo Diễn Đàn Doanh Nghiệp
