Sáng tạo đã vượt khỏi vai trò khẩu hiệu, trở thành nền tảng vận hành mới của doanh nghiệp, nơi lãnh đạo tạo môi trường để nhân viên tự do thử nghiệm và tỏa sáng.
Lãnh đạo thế hệ mới chọn nuôi dưỡng thay vì điều khiển
Thị trường hôm nay không còn đo lường năng lực doanh nghiệp bằng quy mô, mà bằng khả năng thích ứng. Trong bối cảnh hội nhập sâu và cạnh tranh toàn cầu, sáng tạo không còn là yếu tố phụ trợ, mà trở thành năng lực quản trị sống còn.
Tại Công ty CP Thực phẩm G.C (GC Food), sáng tạo không nằm trong phòng nghiên cứu và phát triển (R&D) mà nảy mầm ngay trên dây chuyền sản xuất. Một sáng kiến nhỏ thay đổi trình tự và nhiệt độ nước rửa nha đam do nhóm công nhân nhà máy Ninh Thuận đề xuất, đã giúp năng suất tăng gần 8%, tiết kiệm đáng kể lượng nước sử dụng và giữ được độ giòn tự nhiên của gel nha đam.
Điều đáng nói không chỉ là con số, mà là cách ý tưởng ra đời chính từ những người lao động trực tiếp. Khi tiếng nói của họ được lắng nghe và tôn trọng, sáng tạo không còn là đặc quyền của lãnh đạo, mà trở thành bản năng của tổ chức.
“Khi nhân viên được phép sai và học từ sai lầm, sáng tạo trở thành hành vi tự nhiên chứ không phải mệnh lệnh hành chính”, bà Nguyễn Thị Thanh Tâm, Thành viên HĐQT GC Food chia sẻ cùng TheLEADER.
Đằng sau câu chuyện đó là một cơ chế khuyến khích được thiết kế bài bản. Đó là chương trình Kaizen 5S, một hệ thống ghi nhận và phản hồi ý tưởng minh bạch, cùng nền văn hóa “an toàn tâm lý”, nơi mỗi người được phép thử, sai, học và tiếp tục sáng tạo.
Bà Tâm cho biết, GC Food đang chuyển dần từ quản trị bằng kiểm soát sang quản trị bằng trao quyền, nền tảng cho sáng tạo bền vững. Văn hóa sáng tạo ở GC Food được nuôi dưỡng từ những điều nhỏ nhất như cách lãnh đạo phản hồi một đề xuất, cách đồng nghiệp hỗ trợ nhau sau một lần thử nghiệm thất bại, hay cách công ty vinh danh những sáng kiến chưa hoàn hảo nhưng mang tinh thần “dám làm”.
Ở GC Food, mỗi cuộc họp nội bộ không còn là nơi để kiểm điểm lỗi sai, mà là không gian học hỏi và cùng nhau tháo gỡ vấn đề. Chính cách tiếp cận ấy giúp nhân viên cảm thấy được lắng nghe, được tôn trọng và trưởng thành hơn sau mỗi lần thử nghiệm.
“Vai trò của lãnh đạo không phải là ra lệnh phải sáng tạo, mà là tạo môi trường và nguồn lực để sáng tạo được thực thi”, bà nói thêm.
Nếu GC Food cho thấy sáng tạo bắt đầu từ những đổi mới nhỏ trong thực tiễn sản xuất, thì tại Công ty CP Kết nối nhân tài (Talentnet), một doanh nghiệp trong lĩnh vực nhân sự lại chứng minh rằng sáng tạo hoàn toàn có thể được “thiết kế” có chủ đích như một cấu trúc tổ chức.
“Trong thời đại số, sáng tạo chỉ thực sự bền vững khi đi cùng chuyển đổi số, bởi công nghệ là chất xúc tác giúp đổi mới trở thành hệ thống, chứ không dừng ở cảm hứng”, bà Tiêu Yến Trinh, CEO Talentnet cho biết.
Tại Talentnet, mô hình AI Bootcamp được triển khai như một chương trình phát triển năng lực sáng tạo nội bộ. Ở đây, mọi nhân viên dù không chuyên về công nghệ đều được khuyến khích học cách ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào công việc, thử nghiệm, thất bại và chia sẻ kết quả.
Các ý tưởng khả thi được triển khai thực tế và đo lường bằng những chỉ số cụ thể như tỷ lệ áp dụng, hiệu suất cải tiến, mức độ hài lòng của nhân viên. Cách làm này biến sáng tạo từ hoạt động cá nhân thành năng lực tổ chức, khi tri thức được lan tỏa và tái sử dụng trên toàn hệ thống.
Từ góc nhìn quản trị, đây là minh chứng rõ nét cho xu hướng “dữ liệu hóa đổi mới” khi sáng tạo không còn được đo bằng cảm tính, mà bằng kết quả cụ thể, tạo thành tài sản tri thức chung của doanh nghiệp.
Lợi thế cạnh tranh dài hạn của doanh nghiệp Việt
Điểm chung giữa GC Food và Talentnet nằm ở vai trò lãnh đạo. Ở cả hai tổ chức, người đứng đầu không “điều khiển” sáng tạo, mà “kích hoạt” sáng tạo tập thể.
Khi đổi mới trở thành hành vi tự nhiên ở mọi cấp, doanh nghiệp không chỉ cải tiến quy trình mà còn xây dựng được năng lực cạnh tranh dài hạn.
Với GC Food, các sáng kiến cải tiến dây chuyền và tối ưu nguyên liệu đã giúp sản phẩm đạt được nhiều tiêu chuẩn quốc tế như FSSC 22000, Halal, FDA, Kosher. Qua đó, mở rộng thị trường sang hơn 27 quốc gia.
Với Talentnet, sáng tạo đã phát triển thành ‘vốn trí tuệ tập thể”, trở thành thứ tài sản vô hình nhưng sinh lợi lâu dài, giúp doanh nghiệp giữ chân được nhân tài và liên tục tự làm mới cách vận hành doanh nghiệp.
“Khi người đứng đầu trao quyền, khuyến khích thử nghiệm và lắng nghe đa chiều, sẽ tạo ra một mô hình tổ chức trí tuệ tập thể, nền tảng cho quản trị bằng niềm tin”, bà Trinh nhấn mạnh.
Văn hóa sáng tạo không còn là đặc quyền của một ngành hay một nhóm doanh nghiệp, mà đã trở thành mẫu số chung của sự phát triển bền vũng. Dù trong sản xuất hay dịch vụ, mọi mô hình thành công đều hội tụ trên ba trụ cột: con người – công nghệ – niềm tin.
Khi sáng tạo được thể chế hóa trong hành vi, quy trình và giá trị, nó không chỉ sinh ra sản phẩm mới, mà còn kiến tạo bản sắc quản trị Việt trong thời kỳ chuyển đổi. Và khi đó, sáng tạo không chỉ là chiến lược mà là dòng chảy nuôi dưỡng nền tảng doanh nghiệp Việt Nam hiện đại.
Theo The Leader
