Với những thành tựu năm 2024, nền kinh tế số Việt Nam đang khoác lên mình chiếc áo của sự đổi mới, hứa hẹn sự bứt phá mạnh mẽ vào năm 2025.
Nền tảng cho chuyển đổi số toàn diện
Năm 2024 đã ghi nhận nhiều bước tiến quan trọng trong quá trình chuyển đổi số quốc gia. Theo báo cáo từ các cơ quan chức năng, hệ thống chính phủ điện tử của Việt Nam đã được cải thiện rõ rệt với việc tăng 15 bậc trên bảng xếp hạng quốc tế, đưa Việt Nam vào nhóm các quốc gia có chỉ số “rất cao”. Hơn 4.475 thủ tục hành chính đã được số hóa, hệ thống dữ liệu dân cư được liên thông với 18 bộ, ngành và 63 địa phương, tạo nền tảng vững chắc cho việc cung cấp dịch vụ công trực tuyến và nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.
.jpg)
Bên cạnh đó, cơ sở hạ tầng số cũng được đầu tư mở rộng mạnh mẽ. Việc đấu giá thành công các băng tần 5G và triển khai tuyến cáp ngầm có dung lượng 20Tbps đã giúp cải thiện đáng kể tốc độ Internet, đảm bảo 82,4% hộ gia đình có truy cập cáp quang, vượt chỉ tiêu đề ra cho năm 2025. Những đột phá này không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh, mà còn giúp gắn kết các khu vực nông thôn, miền núi với nền kinh tế số hiện đại.
Dựa trên thành tựu của năm 2024, các nhà hoạch định chính sách đã đề ra mục tiêu trọng tâm cho năm 2025: tỷ trọng kinh tế số chiếm 20,5% GDP và tổng doanh thu lĩnh vực kinh tế số nền tảng đạt 52 tỷ USD, mức tăng 30% so với năm trước. Mục tiêu này thể hiện sự tự tin của Chính phủ Việt Nam về khả năng ứng dụng công nghệ số vào mọi mặt của đời sống kinh tế, từ sản xuất, thương mại đến dịch vụ công.
Theo đó, các ưu tiên chiến lược cho năm 2025 bao gồm việc tích hợp công nghệ số vào tất cả các lĩnh vực kinh tế nhằm thúc đẩy tăng trưởng hai chữ số. Cùng với đó là việc nâng cao năng suất và khả năng cạnh tranh trong sản xuất, nông nghiệp và dịch vụ thông qua việc ứng dụng công nghệ số, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo (AI) và Internet vạn vật (IoT). Đồng thời, tiếp tục mở rộng và nâng cấp hệ thống viễn thông, đảm bảo mọi khu vực của đất nước đều có thể tiếp cận Internet tốc độ cao, tạo điều kiện cho các dịch vụ số phát triển mạnh mẽ.
Bên cạnh đó, tiếp tục tinh giản thủ tục hành chính, tăng cường sử dụng các nền tảng kỹ thuật số trong quản lý và dịch vụ công, tạo sự minh bạch và hiệu quả trong hoạt động của các cơ quan nhà nước. Ngoài ra, phát triển lực lượng lao động số, trang bị cho người lao động các kỹ năng số thông qua các chương trình đào tạo chuyên sâu, giúp họ thích ứng với yêu cầu của thị trường việc làm trong thời kỳ chuyển đổi số.
Triển vọng và thách thức
Trong khu vực Đông Nam Á, Việt Nam đang cạnh tranh với các nền kinh tế số tiên tiến như Singapore, Indonesia và Thái Lan. Trong khi Singapore luôn đứng đầu về chất lượng chính phủ điện tử và đổi mới sáng tạo, Indonesia và Thái Lan lại nổi bật về quy mô thị trường thương mại điện tử. Việt Nam đang vượt mặt Thái Lan (kinh tế số đóng góp 16% GDP) và tiến gần Indonesia (22% GDP). Nhưng, để bắt kịp Singapore, nền kinh tế số chiếm 40% GDP, Việt Nam cần còn nhiều việc để làm.
.png)
Các cơ hội đến từ việc mở rộng đầu tư nước ngoài (FDI) vào lĩnh vực công nghệ và chuyển đổi số. Theo các chuyên gia, với mạng lưới hiệp định thương mại tự do (FTA) kết nối đến hơn 60 thị trường, Việt Nam có thể thu hút FDI với quy mô và chất lượng ngày càng cao, thúc đẩy chuyển đổi công nghệ và nâng cao giá trị gia tăng cho nền kinh tế. Nhưng, như TS. Santiago Velasquez (Đại học RMIT) đã từng cảnh báo: “Sự phụ thuộc vào xuất khẩu và FDI khiến Việt Nam dễ tổn thương trước biến động địa chính trị, đặc biệt là chính sách thuế từ chính quyền Mỹ”.
Nhìn về tương lai, Nghị quyết 57-NQ/TW được ví như “Khoán 10 thời kỳ số”, giải phóng sức sáng tạo thay vì sức lao động. Với việc đầu tư 400 tỷ đồng cho dự án CNTT của Bộ Công an và kế hoạch 791.000 tỷ đồng cho đầu tư công, Việt Nam đang tạo đà cho một năm 2025 đầy hứa hẹn.
Tuy nhiên, các thách thức vẫn tồn tại như hạn chế trong việc áp dụng các dịch vụ công kỹ thuật số ở một số vùng nông thôn, khoảng cách về trình độ kỹ thuật số giữa thành thị và nông thôn, cùng với những rủi ro về an ninh mạng và gian lận trực tuyến. Điều này đòi hỏi các chính sách đồng bộ không chỉ tập trung vào phát triển hạ tầng mà còn chú trọng đào tạo và nâng cao nhận thức của người dân về an toàn thông tin.
Các chuyên gia kinh tế cũng nhấn mạnh rằng chuyển đổi số không chỉ là việc áp dụng công nghệ mà còn là một quá trình toàn diện thay đổi tư duy, tổ chức và phương thức làm việc của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và người dân. Các đại biểu Quốc hội và các nhà kinh tế hàng đầu đã chia sẻ rằng để đạt được mục tiêu đề ra, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành và địa phương, cũng như sự tham gia tích cực của các doanh nghiệp và người dân trong việc ứng dụng công nghệ số.
Ông Jonathan London, cố vấn kinh tế của UNDP tại Việt Nam, cho rằng: “Việt Nam đang trên đà chuyển mình, với tiềm năng vượt trội về nhân lực và sự đổi mới trong công nghệ. Nếu chính phủ và doanh nghiệp có thể hợp tác chặt chẽ, thì mục tiêu tăng trưởng trên 7% có thể sẽ được duy trì và phát triển mạnh mẽ hơn”.
Đồng thời, các chuyên gia cũng nhận định rằng việc đẩy mạnh chuyển đổi số sẽ giúp Việt Nam giải quyết hiệu quả các vấn đề trong quản trị nhà nước, nâng cao chất lượng dịch vụ công và tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các doanh nghiệp. Những cải cách trong thủ tục hành chính, cùng với việc áp dụng các nền tảng số, sẽ rút ngắn thời gian xử lý công việc và giảm chi phí quản lý, từ đó góp phần nâng cao hiệu suất kinh tế.
Trên bình diện khu vực, mỗi quốc gia đều có những điểm mạnh riêng về chuyển đổi số. Singapore, với nền hạ tầng số hiện đại và chính phủ điện tử tiên tiến, luôn là hình mẫu về quản trị số và đổi mới sáng tạo. Indonesia, mặc dù gặp nhiều thách thức về cơ sở hạ tầng, lại sở hữu một thị trường thương mại điện tử khổng lồ, thu hút FDI nhờ vào quy mô dân số lớn và tiềm năng tiêu dùng mạnh mẽ. Thái Lan cũng không kém cạnh với những chính sách hỗ trợ doanh nghiệp và nỗ lực cải cách hành chính, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động kinh tế số.
Những bài học từ các nền kinh tế này đã được các nhà hoạch định chính sách Việt Nam tham khảo và áp dụng. Sự đồng bộ giữa đầu tư cơ sở hạ tầng, cải cách pháp lý và đào tạo nguồn nhân lực là những yếu tố then chốt mà các quốc gia trong khu vực đã thực hiện thành công, mở đường cho sự phát triển bền vững của kinh tế số.
Năm 2025, không chỉ là cột mốc để Việt Nam đạt mục tiêu nền kinh tế số 20% GDP, mà còn là năm định hình vị thế quốc gia số hàng đầu Đông Nam Á. Thách thức vẫn còn đó, nhưng với quyết tâm “đi trước, đi nhanh” của Chính phủ và sự chủ động của doanh nghiệp, Việt Nam hoàn toàn có thể biến khát vọng “thoát bẫy thu nhập trung bình” thành hiện thực.
Theo Diễn Đàn Doanh Nghiệp
